در سال‌های اخیر، موضوع مهریه و تعداد سکه‌های تعیین شده در عقدنامه‌ها، به یکی از مسائل مهم حقوقی و اجتماعی تبدیل شده است. یکی از رایج‌ترین اعداد انتخابی در این زمینه، مهریه ۱۱۰ سکه است. این عدد در نگاه اول ممکن است منطقی و متعادل به نظر برسد، اما آیا واقعا چنین است؟ آیا انتخاب مهریه ۱۱۰ سکه انتخابی هوشمندانه و سنجیده است یا یک اشتباه رایج ناشی از باورهای نادرست یا توصیه‌های غلط؟
در این مقاله، با نگاهی دقیق و کارشناسی به این موضوع خواهیم پرداخت و جوانب مختلف حقوقی، اجتماعی و روان‌شناختی مهریه ۱۱۰ سکه را بررسی خواهیم کرد.
شناخت ریشه‌های قانونی عدد ۱۱۰ سکه
تا پیش از سال ۱۳۹۱، مهریه در هر میزان که تعیین می‌شد، قابلیت اجرا و پیگیری قانونی داشت و مرد در صورت عدم پرداخت، ممکن بود به زندان محکوم شود. اما با افزایش مهریه‌های غیرمنطقی و سوء استفاده‌هایی که از این حق قانونی می‌شد، قانون‌گذار دست به اصلاحاتی زد.
طبق ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱:
«در صورتی که مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه باشد، مرد مکلف به پرداخت آن بوده و در صورت ناتوانی می‌تواند بازداشت شود. اما برای مهریه بیش از ۱۱۰ سکه، اثبات تمکن مالی مرد شرط اجرای قانون است.»
این ماده عملا یک مرز قانونی میان مسئولیت قطعی و مسئولیت مشروط تعیین کرد و مهریه ۱۱۰ سکه به عنوان سقف ضمانت اجرای کیفری شناخته شد.
تحلیل و دلایل محبوبیت مهریه ۱۱۰ سکه
۱. جایگاه عرفی و پذیرش اجتماعی
یکی از دلایل اصلی انتخاب این عدد، عرف اجتماعی و پذیرش عمومی آن در سال‌های اخیر است. در بسیاری از خانواده‌ها، وقتی صحبت از مهریه به میان می‌آید، این عدد نوعی «خط امن» به شمار می‌رود که هم تعهد مرد را نشان می‌دهد و هم تعادل روانی برای زن ایجاد می‌کند.
۲. اعتماد به قانون
بسیاری از زوجین به اشتباه تصور می‌کنند که عدد ۱۱۰ سکه از طرف قانون توصیه شده یا مورد تایید است؛ در حالی که این عدد صرفا سقف اجرای ضمانت کیفری است و جنبه‌ی پیشنهادی یا ارشادی ندارد.
۳. دوری از افراط و تفریط
در شرایطی که برخی خانواده‌ها مهریه‌های سنگین و عجیب و غریب تعیین می‌کنند (مثل سال تولد زن، شماره پلاک خودرو یا وزن زن به گرم طلا)، انتخاب مهریه ۱۱۰ سکه نوعی انتخاب میانه‌رو تلقی می‌شود و ذهنیت منفی کم‌تری دارد.
واقعیت‌های پنهان در پشت مهریه ۱۱۰ سکه
۱. قیمت سکه و بی‌تناسبی عدد با واقعیت اقتصادی
در سال‌های اخیر، افزایش نجومی قیمت سکه باعث شده که مهریه ۱۱۰ سکه به رقم بسیار بالایی برسد. رقمی که برای بسیاری از خانواده‌ها پرداخت آن تقریبا غیرممکن است.
۲. تصور غلط از قابلیت اجرا
بسیاری از زنان فکر می‌کنند که در صورت تعیین ۱۱۰ سکه، همیشه می‌توانند آن را به راحتی دریافت کنند. اما حتی با وجود ضمانت اجرای زندان برای این میزان، باز هم اثبات اعسار یا تقسیط مهریه فرآیندی طولانی، پیچیده و فرسایشی است.
۳. تاثیر منفی بر پایداری ازدواج
وجود یک مهریه بالا (حتی به ظاهر «منطقی» مثل ۱۱۰ سکه) ممکن است باعث شود طرفین در مواقع بحرانی، به جای تلاش برای حل مشکلات، روی ابزارهای حقوقی فشار بیاورند. این مسئله می‌تواند باعث تسریع در روند طلاق یا ایجاد تنش‌های طولانی شود.
نگاهی روان‌شناختی و جامعه‌شناختی به مهریه ۱۱۰ سکه
۱. مهریه به عنوان ابزار کنترل یا انتقام
در برخی روابط زناشویی، مهریه نه به عنوان حق زن، بلکه به عنوان ابزار تهدید در مواقع اختلاف استفاده می‌شود. این مسئله در مهریه‌هایی که قابلیت زندانی شدن مرد وجود دارد، بیشتر دیده می‌شود. مهریه ۱۱۰ سکه با داشتن ضمانت اجرای کیفری، گاهی ناخواسته در این چرخه قرار می‌گیرد.
۲. فشار روانی بر مردان در آغاز زندگی
برای بسیاری از مردان، دانستن این که در ابتدای زندگی مشترک، دینی چند میلیاردی به گردن دارند که ممکن است در هر لحظه از آن‌ها مطالبه شود، بار روانی سنگینی ایجاد می‌کند. این اضطراب می‌تواند کیفیت زندگی مشترک را تحت تاثیر قرار دهد.
۳. تصور نادرست درباره ارزش زن
برخی خانواده‌ها مهریه را معیاری برای “قیمت‌گذاری زن” تلقی می‌کنند. این نگاه سطحی، نه تنها با ارزش انسانی زن مغایرت دارد، بلکه اساس ازدواج را به جای عشق و شناخت، به معامله و معامله‌گری تبدیل می‌کند.
راهکارهایی برای مهریه‌ای آگاهانه‌تر
۱. تعیین مهریه بر اساس توان مالی واقعی
بهترین کار این است که مهریه بر پایه توانایی واقعی پرداخت مرد، شرایط اقتصادی جامعه و حتی تورم آینده پیش‌بینی شود. مشورت با یک وکیل یا مشاور حقوقی در زمان عقد می‌تواند از بسیاری از بحران‌های بعدی پیشگیری کند.
۲. ترکیب مهریه نقدی و غیرنقدی
برخی زوج‌ها بخشی از مهریه را به صورت نقدی یا اقساطی پرداخت می‌کنند و بخش دیگر را به صورت عندالمطالبه یا عندالاستطاعه می‌نویسند. این مدل، فشار روانی و حقوقی را برای هر دو طرف کاهش می‌دهد.
۳. استفاده از شروط ضمن عقد به جای مهریه بالا
شروطی مثل حق طلاق، حق تحصیل، حق کار یا حضانت فرزند در ضمن عقد می‌تواند قدرت بیشتری برای زن فراهم آورد، بدون آنکه فشار مالی بزرگی ایجاد کند. این شروط در دفاتر ازدواج نیز قابل ثبت هستند.
نتیجه‌گیری
مهریه ۱۱۰ سکه، اگرچه در نگاه اول عددی آشنا، منطقی و تا حدودی متعادل به نظر می‌رسد و بسیاری آن را انتخابی معقول و امن تلقی می‌کنند، اما واقعیت‌های پنهان در پشت این عدد ساده، بسیار پیچیده‌تر از آن است که به سادگی بتوان آن را به عنوان یک انتخاب همیشگی پذیرفت.
راه‌حل این مسئله، قطعا در پیروی کورکورانه از عرف و عددهای رایج نیست؛ بلکه در آگاهی، مشورت تخصصی و انتخابی آگاهانه و مبتنی بر منطق، واقعیت‌های مالی و عدالت اجتماعی نهفته است. مهریه باید نه به عنوان ابزار فشار، بلکه به عنوان پشتوانه‌ای عقلانی، متناسب و انعکاس‌دهنده‌ی شان انسانی زن تلقی شود.
موسسه حقوقی مهرآسا، همراه مطمئن شما در تصمیم‌گیری‌های حقوقی
اگر شما هم در آستانه ازدواج هستید و درباره تعیین مهریه، تنظیم شروط ضمن عقد یا بررسی حقوق مالی و قانونی مرتبط با ازدواج پرسش دارید، موسسه حقوقی مهرآسا در کنار شماست. تیم مجرب مهرآسا آماده است تا با ارائه‌ی مشاوره تخصصی، دقیق و شفاف، به شما کمک کنند تا تصمیم‌هایی درست، مطمئن و متناسب با شرایط خودتان بگیرید.